Obiektywne podejście do roku zburzenia Jerozolimy, czyli 18 rok Nebucadnecara.
Rok 607 pne jest przedstawiany w literaturze SJ jako data kluczowa dla chronologicznych założeń SJ. Jak jednak wygląda obiektywne spojrzenie bez pomijania wszystkich dostępnych źródeł? Rozważymy ten temat.
Całe chronologiczne założenie opiera się przede wszystkim na jednej podstawowej dacie 539 jako roku zdobycia Babilonu przez Medo-Persów i Cyrusa. Skąd wiemy, że jest to rok 539? Tej daty nie ma w Biblii, nawet nie możemy jej wyprowadzić od Chrystusa wstecz.
Data ta jest ‘datą względną’ gdyż uzyskujemy ją z odliczenia lat panowania syna Cyrusa, Kambysesa. Ale żeby wiedzieć ile lat odliczyć i od kiedy, potrzebne są dwie informacje, pierwsza ile lat panował Kambyses i Cyrus i druga informacja, to ustalenie roku panowania Kambysesa według naszego kalendarza.
Zacznijmy od drugiego punktu Tabliczka „Strm.Kambys 400” podaje obserwacje astronomiczne z 7 roku panowania Kambysesa dzieki temu oliczeniu przez astronomów wiemy, że 7 rok Kambysesa to rok 523-522. Odliczając 7 lat wstecz dowiadujemy się że 1 rok Kamysesa to 529-528. Następnie z tekstów klinowych wiemy, że Cyrus ojciec Kambysesa panował przez 9 lat. A więc 1 rok panowania Cyrusa wypada w 538-537 a upadek Babilonu rok wcześniej w 539. Z takim wnioskowaniem zgadza się literatura TS jak i historia świecka.
Jaka jest konsekwencja tych informacji? Otóż taka, że chcąc ustalić tą kluczową datę należy posłużyć się dziennikami astronomicznymi i dostępnymi danymi historycznymi, archeologicznymi tylko te źródła umożliwiają ustalenie wspomnianej daty. Bez tych narzędzi nie jesteś w ogóle tego uczynić.
Jaki z tego wniosek? Chodzi o zadanie sobie pytania: Czy te same metody ustalania dat historycznych można raz akceptować a innym razem odrzucić? Nie chcielibyśmy być nierzetelni i popadać w sprzeczność. O jaką sprzeczność chodzi? Otóż skoro data 539 jest ustalona na metodami takimi samymi jak data zburzenia Jerozolimy w 18 roku panowania Nebucadnecara nie możemy jednej daty odrzucać a drugą przyjmować albo odrzucamy dwie albo obie akceptujemy. Inne podejście jest nielogiczne i nierozsądne. Stosując obliczenia na podstawie źródeł takiej samej wiarogodności, źródeł pochodzących z tego samego okresu i posługującymi się takimi samymi metodami ustalania dat, czyli chodzi o zapisy obserwacji astronomicznych księżyca lub planet z podaniem w tych dziennikach dnia i roku panowania danego króla możemy dojść do wniosku zgodnego z tymi historycznymi, astronomicznymi i archeologicznymi.
W zrozumieniu wspomnianego wniosku pomoże nam uwzględnienie jednej sprawy.
Chodzi o panowania królów neobabilońskich od Nebucadnecara do ostatniego króla w trakcie którego został zdobyty Babilon. Byli to Nebucednesar który panował 43 lata, po nim Ewil-Merodach 2 lata, Neriglissar 4 lata, Labaszi-Merduk 2-9 m-c (jego panowanie zawiera się w 4 roku panowania Neriglissara), Nabonid 17 lat (od 3 roku panowania Nabonida, panował on razem z Belsacarem). Informacje co do długości panowania potwierdza literatura TS w takich pozycjach jak ksiązka „Proroctwa Daniela”, „Wnikliwe poznawanie Pism” wyd. ang. Pod hasłem Nabonidus, „Całe Pismo natchnione” str.139, Strażnica 8/1966 s.8-9.
Wspomniane lata panowania są też potwierdzone tysiącami dowodów chodzi o tabliczki z pismem klinowym, tabliczki handlowe, dzienniki astronomiczne, inskrypcje, stalle i inne. Jaki to ma związek z datą zburzenia Jerozolimy? Gdy dodamy lata tych wspomnianych królów i odliczymy te lata od daty zdobycia Babilonu w 539 otrzymamy datę 18 roku Nebucadnecara. Uczynimy więc to pamiętając że od 43 letniego panowania Nebucadnecara musimy odliczyć 18 lat co daje nam (43-18=25) 25 lat dodajmy pozostałych do tej liczby. Więc 25+2+4+0+17=48 lata jako lata łącznie. Wystarczy teraz odjąć tą liczbę od roku zdobycia Babilonu w 539 czyli ( 539-48 ) otrzymujemy rok 587 pne, jako rok zburzenia Jerozolimy. Powtórzmy to co stwierdziliśmy wcześniej. Skoro data 539 jest ustalona na metodami takimi samymi jak data zburzenia Jerozolimy w 18 roku panowania Nebucadnecara nie możemy jednej daty odrzucać a drugą przyjmować albo odrzucamy dwie albo obie akceptujemy. A już te dowody pokazują że 18 rok Nebucadnecara to rok 587 a nie 607 i to właśnie w roku 587 ten król babiloński zdobył i zburzył Jerozolimę.
Inny problem związany z domniemaną datą roku 607 pne. to sprawa związana z rokiem 537 pne.. Czytając literaturę TS dowiemy się, że od tego roku kończy się 70 letnia niewola i w tym roku Żydzi powrócili z Babilonu zgodnie dekretem wydanym przez Cyrusa. Problem polega na tym, że Biblia nie mówi kiedy Żydzi powrócili po wydaniu dekretu. Jedynie księga Ezdrasza 3:1 mówi, że było to w miesiącu 7 Tiszri (październik?). A gdybyśmy wzięli pod uwagę wypowiedz Flawiusza (przeciw Apionowi I, XXI, 154; Wojna Żydowska VI, IV, 8, 270) który mówi że: „
w drugim roku rządów Cyrusa położono fundamenty świątyni” i połączymy to z informacją biblijną z Ezdrasza 3:6-10, która mówi ze fundament był położony w 2 roku od przybycia i w 2 miesiącu czyli rok i jeden miesiąc od przybycia to okaże się, że rok w którym Żydzi przybyli do Jerozolimy w roku 538 bo tylko tą datę można pogodzić z informacją Flawiusza z księgą Ezdrasza 3:6-10. Dlaczego? Bo gdyby powrót połączyć z rokiem 537 i m-c Tiszri kiedy to biegł już 2 rok Cyrusa okaże się że fundament położono rok i m-c później co daje 3 rok Cyrusa co stoi w sprzeczności z relacją Flawiusza mówiącą że fundamenty położono w 2 roku Cyrusa. Jeżeli teraz zawierzymy rzetelności Flawiusza to okaże się, że rok w którym zgodnie z księgą Ezdrasza 3:1 Żydzi powrócili do Jerozolimy to rok 538 i miesiąc Tiszri. A ta data nie pasuje do roku 607 bo to nie jest 70 lat lecz 69.
Podsumowując te dwa omówienia stwierdzamy, że rok 607 jest datą nie popartą żadnymi argumentami. Natomiast rok 587 jest potwierdzony historycznie, archeologicznie, astronomicznie. Oczywiście istnieje wiele linii dowodzenia, że rok 587 jest zgodny zarówno danymi pozabiblijnymi jak i z samo Biblią! Tutaj ponownie rodzi się pytanie: Co z proroctwem o 70 latach? Przecież nie mogło to być ok. 50 lat, jakie upłynęły od roku 587 pne. Przede wszystkim zauważmy, że wypowiedz o 70 latach nie musi oznaczać pełnych 70 lat poświadcza to wypowiedz z księgi Izajasza 23:15,16 (sama literatura TS w „Proroctwo Izajasza I” str.253 to przyznaje.) Ale nie ma potrzeby uciekać się do takiej interpretacji. Gdyż, jeżeli przyjrzymy się wersetom, w których jest mowa o 70 latach to zauważymy, że to proroctwo jest w zdumiewający sposób zgodne ze zbadaną historią jak i wypowiedziami biblijnymi.
Oczywiście chodzi przede wszystkim o wersety z księgi Jeremiasza 25:11 inne są nawiązaniem do tego proroctwa czyli Jeremiasza 29:10, 2Kronik 36:21; Daniela 9:2.
Przejdźmy więc do tej pierwszej wypowiedzi Jeremiasza 25:11 mówi:
„I cała ta ziemia stanie się miejscem spustoszonym, dziwowiskiem, a narody te będą musiały służyć królowi Babilonu przez siedemdziesiąt lat"
Aby zrozumieć, o co chodzi w tej wypowiedzi i czego dotyczy proroctwo przyjrzyjmy się kontekstowi tego wersetu.
Wersety 1-3 mówi:
„Słowo, które doszło do Jeremiasza w związku z całym ludem Judy w czwartym roku Jehojakima, syna Jozjasza, króla Judy, czyli w pierwszym roku Nebukadreccara, króla Babilonu, a które prorok Jeremiasz wypowiedział w związku z całym ludem Judy i w związku ze wszystkimi mieszkańcami Jerozolimy, mówiąc: Od trzynastego roku Jozjasza, syna Amona, króla Judy, i aż po dziś dzień, przez te dwadzieścia trzy lata dochodziło do mnie słowo Jehowy i wciąż do was mówiłem, wstając wcześnie i mówiąc, lecz wyście nie słuchali.”
Wersety te mówią, że słowo doszło Jeremiasza w 4 roku Jehojakima króla Judy. I dalej że od 13 roku Jozjasza syna Ambona krola Judy do 4 roku Jehojakima dochodziło słowo Boga do Jeremiasza czyli 23 lata.
Werset 4-7 mówią:
„I Jehowa posyłał do was wszystkich swych sług, proroków, wstając wcześnie i posyłając ich, lecz wyście nie słuchali ani nie nakłonili ucha, by słuchać, gdy oni mówili: 'Zawróćcie, proszę, każdy ze swej złej drogi i od niegodziwości swych postępków i mieszkajcie na ziemi, którą Jehowa dał wam i waszym praojcom dawno temu i na długo. A nie chodźcie za innymi bogami, by im służyć i się im kłaniać, żebyście mnie nie obrażali dziełem swoich rąk i żebym nie sprowadził na was nieszczęścia'. " 'Lecz wyście mnie nie słuchali ? brzmi wypowiedź Jehowy ? po to, by mnie obrażać dziełem swoich rąk, na swoje nieszczęście'”
Orędzie głoszone przez Jeremiasza nawoływało do nawrócenia, ale oni nie słuchali.
Dalej w wersetach 8-11 czytamy:
„Dlatego tak rzekł Jehowa Zastępów: ' "Ponieważ nie byliście posłuszni moim słowom, oto ja posyłam i wezmę wszystkie rodziny północy ? brzmi wypowiedź Jehowy ? tak, posyłam do Nebukadreccara, króla Babilonu, mego sługi, i sprowadzę ich przeciwko tej ziemi i przeciwko jej mieszkańcom, i przeciwko wszystkim tym okolicznym narodom; i przeznaczę ich na zagładę, i uczynię z nich dziwowisko oraz coś, nad czym się gwiżdże, a także miejsca spustoszone po czas nic zmierzony. I usunę spośród nich dźwięk radosnego uniesienia i dźwięk radości, głos oblubieńca i głos oblubienicy, odgłos żaren i światło lampy. I cała ta ziemia stanie się miejscem spustoszonym, dziwowiskiem, a narody te będą musiały służyć królowi Babilonu przez siedemdziesiąt lat”
Słowa te zawierają zapowiedz spustoszenia przez króla babilońskiego Nabucadnesara zarówno tej ziemi (Judy) jak i okolicznych narodów, a werset 11 konkluduje że: „
narody te będą musiały służyć królowi Babilonu przez siedemdziesiąt lat”
Wersety12-16 podkreślają i zapewniają:
„ 'A gdy się dopełni siedemdziesiąt lat, rozliczę się za przewinienie z królem Babilonu i z owym narodem ? brzmi wypowiedź Jehowy ? z ziemią Chaldejczyków, i uczynię z niej bezludne pustkowia po czas niezmierzony. I sprowadzę na ową ziemię wszystkie moje słowa, które wypowiedziałem przeciwko niej ? wszystko, co jest zapisane w tej księdze, a co Jeremiasz prorokował przeciwko wszystkim narodom. Bo nawet oni sami, wiele narodów i wielcy królowie, wykorzystywali ich jako sług; i odpłacę im stosownie do ich działania i stosownie do dzieła ich rąk' ". Bo tak rzekł do mnie Jehowa, Bóg Izraela: "Weź z mojej ręki ten kielich wina złości i każ pić z niego wszystkim narodom, do których cię posyłam. I będą pić, i chwiać się, i postępować jak szaleni z powodu miecza, który posyłam między nie”
Natomiast wersety 17-26 wyliczają dokładnie o jakie narody chodzi:
„I wziąłem kielich z ręki Jehowy, i dałem do picia wszystkim narodom, do których Jehowa mnie posłał: Jerozolimie i miastom Judy oraz jej królom, jej książętom, by uczynić z nich spustoszone miejsce, dziwowisko, coś, nad czym się gwiżdże, i przekleństwo, jak to jest po dziś dzień; faraonowi, królowi Egiptu, i jego sługom, i jego książętom oraz całemu jego ludowi; i całej mieszanej społeczności, i wszystkim królom ziemi Uc, i wszystkim królom ziemi Filistynów, i Aszkelonowi, i Gazie, i Ekronowi, i ostatkowi Aszdodu; Edomowi i Moabowi, i synom Ammona; i wszystkim królom Tyru, i wszystkim królom Sydonu, i królom wyspy, która jest w regionie nadmorskim
i Dedanowi, i Temie, i Buzowi, i wszystkim z włosami przystrzyżonymi na skroniach; i wszystkim królom Arabów, i wszystkim królom mieszanej społeczności, która mieszka na pustkowiu; i wszystkim królom z Zimri, i wszystkim królom Elamu, i wszystkim królom Medów; i wszystkim królom północy, którzy są blisko i daleko, jednemu za drugim, i wszystkim innym królestwom ziemi, które są na powierzchni ziemi; a król Szeszaku wypije po nich.”
Spójrzmy jeszcze raz po odczytaniu kontekstu na werset 11:
„I cała ta ziemia stanie się miejscem spustoszonym, dziwowiskiem, a narody te będą musiały służyć królowi Babilonu przez siedemdziesiąt lat”
i postawmy pytanie: Kto będzie służył i komu, co będzie spustoszone?
Otóż spustoszone będą wszystkie narody z tego rejonu geograficznego i to narody będą służyć. Komu? Babilonowi. Ile będą służyć? 70 lat. Po tych latach Babilon zostanie ukarany. Czy to proroctwo wypełniło się ? Oczywiście, o tym powiemy dalej.
Przyjrzyjmy się teraz rozdziałowi 29 księgi Jeremiasza. Prorok wypowiedział te słowa 8 lat po pierwszym ogłoszeniu z rozdziału 25 księgi Jeremiasza, czyli na 11 lat przed zburzeniem Jerozolimy. Prześledźmy podobnie cały rozdział gdyż wydarzenia opisane w 25 rozdziale są już w toku, taka myśl przebija z rozdziału 29.
Wersety 1-10 zawierają spójną część, a ostatnie werset 10 jest konkluzja myśli wyrażonych w poprzednich wersetach.
Wersety 1-9 mówią:
„A oto słowa listu, który prorok Jeremiasz wysłał z Jerozolimy do reszty starszych spośród wygnańców i do kapłanów, i do proroków, i do całego ludu, uprowadzonych przez Nebukadreccara na wygnanie z Jerozolimy do Babilonu, gdy król Jechoniasz* oraz pani i dworzanie, książęta Judy i Jerozolimy, i rzemieślnicy, i budowniczowie wałów obronnych wyruszyli z Jerozolimy. Został on przekazany ręką Elasy, syna Szafana, i Gemariasza, syna Chilkiasza, których Sedekiasz, król Judy, posłał do Babilonu, do Nebukadreccara, króla Babilonu, i brzmiał: "Oto, co Jehowa Zastępów, Bóg Izraela, rzekł do wszystkich wygnańców, których posłałem na wygnanie z Jerozolimy do Babilonu: 'Budujcie domy i mieszkajcie w nich, i zakładajcie sady, i spożywajcie ich owoc. Bierzcie sobie żony i miejcie synów oraz córki; i bierzcie żony dla swych synów, a swe córki wydawajcie za maż, żeby rodziły synów i córki; i tam się mnóżcie, i niech was nie ubywa. Zabiegajcie też o pokój miasta, do którego was posłałem na wygnanie, i módlcie się za nie do Jehowy, bo w jego pokoju będzie pokój dla was. Oto bowiem, co rzekł Jehowa Zastępów, Bóg Izraela: "Niech was nie zwodzą wasi prorocy, którzy są pośród was, i wasi wróżbiarze, nie słuchajcie też ich snów, które oni śnią. Bo 'fałszywie wam prorokują w moim imieniu. Nie posłałem ich' ? brzmi wypowiedź Jehowy" ' "
* (Różnica między imieniem Jehoniasz (Jer.29:2) a Jehojahin ( 2Krol 24:8 ) nie jest istotna bo zapewne chodzi o tego samego króla, co potwierdza odnośnik NW tego fragmentu odsyłający do tego właśnie drugiego.)
Jeremiasz z Jerozolimy wysyła list do wygnańców którzy zostali uprowadzeni przez Nabucadnesara razem z Jehoniaszem (2Królów 24:8-17 Jehojahin) list jest przekazany wygnańcom przez posłańców króla Sedekiasza, który w tym czasie (wysłania listu) jeszcze panował na tronie Judy. Dalsze słowa od 4 do 9 wersetu zawierają rady jak ci wygnańcy z I deportacji powinni postępować w Babilonie.
Po tych radach następuje wypowiedz Jeremiasza nawiązująca do proroctwa z 25 rozdziału dodając otuchę tym wygnańcom.
W wersecie 10 czytamy:
„Tak bowiem rzekł Jehowa: 'Gdy się dopełni siedemdziesiąt lat w Babilonie, zwrócę na was uwagę i potwierdzę wobec was swoje dobre słowo, sprowadzając was z powrotem na to miejsce'.”
( Wiele przekładów Biblii w tym miejscu tłumaczy „
dla Babilonu” a nie tak jak NW „
w Babilonie” ale jak weźmiemy pod uwagę kontekst dalszy i bliższy okazuje się że kwestia tłumaczenia staje się drugorzędna…. )
Słowa „
gdy się dopełni 70 lat” są tutaj w kontekście wersetów 1-9 najważniejsze gdyż z nich wynika że okres 70 lat już trwał, a jak wspomnieliśmy wcześniej Jeremiasz pisał te słowa jeszcze w trakcie panowania Sedekiasza czyli przed Jego buntem i zniszczeniem Jerozolimy. Wniosek narzuca się sam, że rozpoczęcie okresu 70 lat, o którym mówi Jeremiasza 29:10 nawiązuje do wypowiedzi z Jeremiasza 25:11 nie mógł się rozpocząć dopiero za kilka lat, on już trwał.
Jak mogliśmy więc zauważyć Jeremiasz nawiązał do proroctwa, które wypowiedział ostrzegając wcześniej Żydów przed tym co miało nadejść. W 25 rozdziale ogłasza, że narody będą w niewoli Babilonu 70 lat. Natomiast w 29 rozdziale Jeremiasz zwraca się do osób przebywających już w Babilonie (kiedy to zapowiedz z 25 rozdziału wypełniła się ) dla których nadzieją było to, że jak się dopełni 70 lat, czyli okresu trwającego już, czeka ich wyzwolenie. List Jeremiasza jest najwyraźniej listem dodającym otuchy wzywającym do cierpliwości do prawego postępowania, zgodnie z zamierzeniem Bożym, mówiącym, że narody będą w niewoli 70 lat. Jeremiasz przypomina, więc, że ten okres musi się dopełnić zgodnie z jego wcześniejszą zapowiedzią i jakiekolwiek postępowanie wbrew temu proroctwu sprowadzałoby niepotrzebne zagrożenie.
Naturalnie rodzi się teraz pytanie, kiedy Babilon narzucił swoje jarzmo na narody? Historia potwierdza, że przełomowym wydarzeniem zarówno punktu widzenia Biblii jak i historii jest moment kiedy zgodnie z innymi proroctwami Babilon pokonuje Asyrię i staje się w jej miejsce kolejną potęgą światową przepowiedzianą i mającą ujarzmić narody okoliczne w tym Judę. Kiedy miało to miejsce? Dowody historyczne, archeologiczne i astronomiczne odpowiadają, że był to rok 609 pne. W tym roku Asyria została ostatecznie pokonana i nie pomogła jej nawet pomoc Egiptu. Od tego roku rozpoczyna się podbój i ujarzmianie narodów. Ten okres kończy się w 605 roku pne, sławną bitwą pod Karkemisz, gdy Babilończycy ostatecznie podkreślają swoją dominację.
Teraz, gdy znamy ten krótko przedstawiony zarys sytuacji w tamtym czasie możemy sobie odpowiedzieć na pytanie, kiedy rozpoczęła się i kiedy zakończył okres wspomniany przez Jeremiasza. Otóż jak mogliśmy się zauważyć data 609 rok pne jest datą rozpoczęcia dominacji i trwającego od tego czasu okresu spustoszeń przepowiedzianych zarówno dla okolicznych narodów jak i dla Judy. Natomiast okres kończy się w momencie, kiedy Cyrus, wykonawca wyroków Bożych, zdobywa Babilon w roku 539 pne. Jest to dokładnie 70 lat niewoli narodów, 70 lat dla Babilonu.
Dowodem na to, że król babiloński panował nad narodami jeszcze przed zburzeniem Jerozolimy jest Jeremiasza 28:11 weret ten mówi:
„I przemówił Chananiasz na oczach całego ludu: "Oto, co rzekł Jehowa: 'Właśnie tak za pełne dwa lata złamię jarzmo Nebukadreccara, króla Babilonu, zrzucając je z karku wszystkich narodów'”.
Chananiasz wypowiedział to fałszywe proroctwo w 4 roku panowania Sedekiasza (Jeremiasza 28:1) na 7 lat przed zburzeniem Jerozolimy.
Z przedstawionych obliczeń wynika ponad wszelką wątpliwość że proroctwo Jeremiasza odnosi się do panowania Babilonu nad narodami i to nad tym mocarstwem miało przeminąć 70 lat. Czyli od roku 609 pne do roku 539 pne, 70 lat!
Pozostałe dwa fragmenty biblijne z księgi 2 Kronik i księgi Daniela są nawiązaniem do proroctwa z księgi Jeremiasza, o czym powiedzieliśmy wcześniej. Zobaczmy więc:
Księga 2 Kronik 36: 5-23 mówi:
Wersety 5-8 podają:
”Jehojakim miał dwadzieścia pięć lat, gdy zaczął panować, a panował w Jerozolimie jedenaście lat; i czynił to, co złe w oczach Jehowy, jego Boga. Przeciwko niemu wyruszył Nebukadneccar, król Babilonu, żeby mu nałożyć miedziane okowy i uprowadzić go do Babilonu. I niektóre sprzęty z domu Jehowy sprowadził Nebukadneccar do Babilonu, po czym umieścił je w swym pałacu w Babilonie. Pozostałe zaś sprawy Jehojakima oraz obrzydliwości, które czynił, jak również to, co znaleziono przeciwko niemu, opisano w Księdze Królów Izraela i Judy; a w jego miejsce zaczął panować Jehojachin, jego syn."
Pierwsza deportacjia i początek spustoszeń.
Wersety 9 i 10 mówią:
"Jehojachin miał osiemnaście lat, gdy zaczął panować, a panował w Jerozolimie trzy miesiące i dziesięć dni; i czynił to co złe w oczach Jehowy. A z początkiem roku król Nebukadneccar, posławszy, sprowadził go do Babilonu razem z cennymi przedmiotami z domu Jehowy. Ponadto królem nad Judą i Jerozolimą uczynił Sedekiasza, brata jego ojca."
Druga deportacja i ponowne zniszczenia.
Wersety 11-16 kontynują:
"Sedekiasz miał dwadzieścia jeden lat, gdy zaczął panować, a panował w Jerozolimie jedenaście lat. I czynił to, co złe w oczach Jehowy, jego Boga. Nie ukorzył się przed prorokiem Jeremiaszem mimo rozkazu Jehowy. Zbuntował się nawet przeciwko królowi Nebukadneccarowi, który go zaprzysiągł na Boga; dalej też usztywniał swój kark i zatwardzał serce, by ni wrócić do Jehowy, Boga Izraela. Również wszyscy przełożeni kapłanów, a także lud, na wielką skalę dopuszczali się niewierności ? według wszystkich obrzydliwości narodów, tak iż skalali dom Jehowy, który On uświęcił w Jerozolimie. A Jehowa, Bóg ich praojców, ciągle posyłał im ostrzeżenia za pośrednictwem swych posłańców, posyłając raz po raz, żywił bowiem współczucie dla swego ludu i dla swego mieszkania. Lecz oni wciąż naśmiewali się z posłańców prawdziwego Boga i gardzili jego słowami, i drwili z jego proroków, aż wezbrała złość Jehowy na jego lud, aż nie było już uleczenia."
Opis sytuacji za panowania króla Sedekiasza, nawiązanie też do wcześniejszych słów Jeremiasza, ukazujących że nadal nie słuchają słów ostrzeżeń, co sprowadza kolejny najazd.
Wersety 17-21 mówią:
„Sprowadził więc przeciwko nim króla Chaldejczyków, który pozabijał ich młodzieńców mieczem w domu ich sanktuarium, nie okazując współczucia młodzieńcom ani dziewicom, starym ani zniedołężniałym. Wszystko wydał On w jego rękę. I wszystkie sprzęty, wielkie i małe, z domu prawdziwego Boga i skarby domu Jehowy oraz skarby króla i jego książąt, wszystko to sprowadził do Babilonu. I spalił dom prawdziwego Boga, i zburzył mur Jerozolimy; również wszystkie jej wieże mieszkalne spalono ogniem, a także wszystkie jej cenne przedmioty, by spowodować zniszczenie. Tych zaś, którzy ocaleli od miecza, uprowadził do niewoli do Babilonu i zostali oni sługami jego i jego synów, dopóki nie zaczęło panować królestwo Persji ? by się spełniło słowo Jehowy wypowiedziane ustami Jeremiasza, aż ziemia spłaciła swe sabaty. Przez wszystkie dni swego spustoszenia obchodziła sabat, by się dopełniło siedemdziesiąt lat.”
Słowa przypominają że niewola będzie trwać „
dopóki nie zaczęło panować królestwo Persji (…) by się dopełniło siedemdziesiąt lat.” A więc okres który trwał, w trakcie zburzenia Jerozolimy miał się dopełnić do określonego momentu. O czym mówią i podkreślają następne wersety.
Wersety 22,23 czytamy:
„A w pierwszym roku Cyrusa, króla Persji ? aby się spełniło słowo Jehowy wypowiedziane ustami Jeremiasza ? Jehowa pobudził ducha Cyrusa, króla Persji, by po całym swym królestwie kazał ogłosić, i to również na piśmie, co następuje: "Oto, co powiedział Cyrus, król Persji: 'Wszystkie królestwa ziemi dał mi Jehowa, Bóg niebios, i to on mi polecił, abym mu zbudował dom w Jerozolimie, która jest w Judzie. Ktokolwiek z całego jego ludu jest wśród was, niech Jehowa, jego Bóg, będzie z nim. Niech więc wyrusza' ".”
Podobnie jest z wypowiedzią Daniela.
Daniela 9:1, 2
„W pierwszym roku Dariusza, syna Aswerusa z potomstwa Medów, który został ustanowiony królem nad królestwem Chaldejczyków w pierwszym roku jego panowania ja, Daniel, rozpoznałem na podstawie ksiąg liczbę lat ? co do których słowo Jehowy doszło do proroka Jeremiasza ? na dopełnienie się spustoszeń Jerozolimy, mianowicie lat siedemdziesiąt.”
Daniel w tych słowach odkrył, że ten okres ( okres spustoszeń, gdyż w języku hebrajskim mamy tutaj do czynienia z liczbą mnogą słowa ‘
spustoszenia’ ) minął, że teraz jest sytuacja aby prosić w modlitwie Boga o wypełnienie słów obiecanych przez niego za pośrednictwem Jeremiasza co też niniejszym czyni (Daniela 9:3-19). W odpowiedzi otrzymuje natychmiastową odpowiedz za pośrednictwem anioła Gabriela (Daniela 9:20-27).
Jaki więc płynie wniosek przedstawionych argumentów? Z sumowania lat panowania królów neobabilońskich, z rozważenia dowodów historycznych nawiązujących do przybycia Żydów z Babilonu do Jerozolimy, z rozważenia księgi Jeremiasza rozdzialy 25 i 29, księgi 2 Kronik rozdział 36, księgi Daniela rozdział 9? Otóż wniosek taki że zarówno Biblia jak i źródła poza biblijne wyraźnie wskazują że 18 rok panowania Nabucadnesara jest rok 587 pne. Tym samym zburzenie Jerozolimy miało miejsce nie w 607 roku pne ale właśnie w 587 roku pne.
