LovelyMadame
Nowicjusz
- Dołączył
- 25 Luty 2008
- Posty
- 15
- Punkty reakcji
- 0
W mojej pracy postaram się przedstawić moje refleksje na temat ponadczasowości motywu krzyża w literaturze i sztuce różnych epok.
Zacznę od średniowiecza, epoki w historii i kulturze europejskiej, obejmującej okres między starożytnością a czasami nowożytnymi. Epokę tę często nazywamy „epoką krzyża i miecza”. Symbolem średniowiecza był krzyż, ponieważ cała sztuka i nauka koncentrowała się wokół religii. Odgrywał on wielką rolę, był symbolem wiary chrześcijańskiej, zmartwychwstania Jezusa oraz władzy duchowej papieża. W okresie średniowiecza ten nurt wyraźnie przeważał nad twórczością o charakterze świeckim. Jedynym środowiskiem, które miało dostęp do edukacji oraz posiadało umiejętność czytania i pisania, było wtedy duchowieństwo. Stąd też, szczególnie we wczesnym średniowieczu nastąpił wyraźny rozwój literatury o charakterze religijnym.
Przykładem może tu być legenda o Św. Aleksym. Jest to przykład legendy hagiograficznej, w której łączą się motywy zaczerpnięte z żywotów świętych. Forma legendy wykształciła się w średniowieczu jako jedna z odmian hagiografii (z gr. Hagios – święty, graphein – pisać), czyli działu piśmiennictwa zajmującego się opisywaniem życia świętych i męczenników. Zapis pochodzi z połowy XV w. i jest kopią wzoru, którego oryginał powstał w V-VI w. w Syrii.
Także najdawniejsze utwory polskie związane są z religią. Przykładem może tu być „Bogurodzica” najstarsza polska pieśń religijna.
Do innych zabytków średniowiecznej poezji i prozy religijnej można zaliczyć dwa zbiory kazań: „Kazania Świętokrzyskie” z XIV w. i „Kazania gnieźnieńskie” z początku XV w. Są to równocześnie cenne źródła wiedzy o ówczesnym języku.
Jednym ze znanych malarzy średniowiecza, którego dzieła miały charakter wyłącznie religijny to Cimabue. Krucyfiks przedstawiający Chrystusa na krzyżu to jedno z nich.
Kolejnym argumentem jest epoka renesansu. Okres w historii Europy obejmujący przede wszystkim wiek XV i XVI. W epoce tej nie skupiano się na symbolice krzyża, a zainteresowano się postaciami biblijnymi i mitologicznymi.
Warto również zauważyć, że w Baroku większość sztuki była zainspirowana religią. Łączy się to z odzyskaniem przez Kościół katolicki poczucia własnej wartości. Malarze baroku podejmowali najczęściej tematykę religijną, mitologiczną, alegoryczną, historyczną i portretową. Popularność zaczęły zdobywać pejzaże, sceny rodzajowe i martwe natury. Stosowano chętnie światłocień, bogatą symbolikę i efektowny iluzjonizm. Jednym z przykładów dzieła zawierającego tematykę krzyża jest obraz Rubensa „Zdjęcie z krzyża”.
Zaczęto też operować nowymi środkami wyrazu: paradoksem, antytezą, absurdem i inwersją. Typowymi motywami literatury baroku były: Bóg, zbawienie, grzech, śmierć, pokuta, rozdarcie człowieka między tym, co duchowe i tym, co materialne. Rozkwitły takie gatunki jak epos, liryka, powieść, komedia, tragikomedia i tragedia.
Kolejną sprawą, którą chcę poruszyć jest oświecenie -Wiek Rozumu- to prąd kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na lata 1688-1789. Ludzie oświecenia najbardziej cenili to, co można pojąć rozumem. W epoce o. sztuka nie miała jednolitego charakteru stylowego ani ideowego.
Nie wolno też pominąć romantyzmu. To okres w dziejach kultury i literatury europejskiej przełomu XVIII i XIX w. Romantyzm powstał na fali europejskich ruchów wolnościowych, które nawiązywały do ideałów Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Siłą napędową romantyzmu była tęsknota za rajskim światem, poszukiwanym poza nudną codziennością, poczucie beznadziei, a nawet spalenia się w poszukiwaniu ideału, głównie idealnej miłości. W malarstwie odnajdujemy motyw krzyża, np. na obrazie Caspara Davida Friedricha „Krzyż w górach”. Literatura romantyzmu stawiała uczucia ponad rozum. Najbardziej znanym poetą tego okresu był Adam Mickiewicz.
Kolejnym argumentem jest pozytywizm, który wywodził się z nurtu filozoficznego oświecenia, który przeciwstawiał się metafizyce, a więc wszelkim teoriom idealistycznym, nienaukowym, trudno przyswajalnym przez umysł ludzki. W malarstwie zauważamy znanych malarzy tj.
J. Matejko, H. Rodakowski, J. Chełmoński, którzy tworzyli dzieła z motywem krzyża.
Trzeba także pamiętać o epoce zwanej młodą Polską. Była protestem przeciwko standaryzacji i technicyzacji życia społecznego, obyczajowości mieszczańskiej. Tworzyło w niej wielu znanych pisarzy, np. Bolesław Leśmian, Leopold Staff, czy Stefan Żeromski.
Należy zaznaczyć, iż w dwudziestoleciu międzywojennym, okresie między pierwszą a drugą wojną światową literatura nie wykształciła charakterystycznego tylko dla swej epoki typu bohatera, tak jak na przykład literatura romantyczna, nie można wyodrębnić w niej jednolitych tendencji, a problematyka podejmowana przez pisarzy tego okresu jest różnorodna. Tematyką dzieł jest cywilizacja, technika, miasto i rewolucja społeczna. Niestety i w tej epoce nie brano pod uwagę motywu krzyża.
Ostatnim argumentem w mojej pracy są najnowsze dzieje naszego piśmiennictwa, nazywanego umownie literaturą współczesną. Krzyż obecnie symbolizuje bardzo dużo rzeczy w tym : ukrzyżowanie Chrystusa, Jego mękę i śmierć, władzę, walkę ze złymi duchami. Wielu współczesnych artystów wykorzystuje motywy biblijne w swoich dziełach. Przykładem jest "Piosenka o końcu świata" Czesława Miłosza.
W podsumowaniu mogę stwierdzi, iż argumentu przedstawione w mojej pracy udowadniają ponadczasowość motywu krzyża w sztuce i literaturze różnych epok.
Podałam także przykładowe obrazy :
Peter Paul Rubens, „Zdjęcie z krzyża“
Caspar David Friedrich „Krzyż w górach”
Krucyfiks, 1268-71 Tempera na drewnie, 64,5 x 53 cm, San Domenico, Arezzo.
Jan Matejko, „Chrzest Polski”
Zacznę od średniowiecza, epoki w historii i kulturze europejskiej, obejmującej okres między starożytnością a czasami nowożytnymi. Epokę tę często nazywamy „epoką krzyża i miecza”. Symbolem średniowiecza był krzyż, ponieważ cała sztuka i nauka koncentrowała się wokół religii. Odgrywał on wielką rolę, był symbolem wiary chrześcijańskiej, zmartwychwstania Jezusa oraz władzy duchowej papieża. W okresie średniowiecza ten nurt wyraźnie przeważał nad twórczością o charakterze świeckim. Jedynym środowiskiem, które miało dostęp do edukacji oraz posiadało umiejętność czytania i pisania, było wtedy duchowieństwo. Stąd też, szczególnie we wczesnym średniowieczu nastąpił wyraźny rozwój literatury o charakterze religijnym.
Przykładem może tu być legenda o Św. Aleksym. Jest to przykład legendy hagiograficznej, w której łączą się motywy zaczerpnięte z żywotów świętych. Forma legendy wykształciła się w średniowieczu jako jedna z odmian hagiografii (z gr. Hagios – święty, graphein – pisać), czyli działu piśmiennictwa zajmującego się opisywaniem życia świętych i męczenników. Zapis pochodzi z połowy XV w. i jest kopią wzoru, którego oryginał powstał w V-VI w. w Syrii.
Także najdawniejsze utwory polskie związane są z religią. Przykładem może tu być „Bogurodzica” najstarsza polska pieśń religijna.
Do innych zabytków średniowiecznej poezji i prozy religijnej można zaliczyć dwa zbiory kazań: „Kazania Świętokrzyskie” z XIV w. i „Kazania gnieźnieńskie” z początku XV w. Są to równocześnie cenne źródła wiedzy o ówczesnym języku.
Jednym ze znanych malarzy średniowiecza, którego dzieła miały charakter wyłącznie religijny to Cimabue. Krucyfiks przedstawiający Chrystusa na krzyżu to jedno z nich.
Kolejnym argumentem jest epoka renesansu. Okres w historii Europy obejmujący przede wszystkim wiek XV i XVI. W epoce tej nie skupiano się na symbolice krzyża, a zainteresowano się postaciami biblijnymi i mitologicznymi.
Warto również zauważyć, że w Baroku większość sztuki była zainspirowana religią. Łączy się to z odzyskaniem przez Kościół katolicki poczucia własnej wartości. Malarze baroku podejmowali najczęściej tematykę religijną, mitologiczną, alegoryczną, historyczną i portretową. Popularność zaczęły zdobywać pejzaże, sceny rodzajowe i martwe natury. Stosowano chętnie światłocień, bogatą symbolikę i efektowny iluzjonizm. Jednym z przykładów dzieła zawierającego tematykę krzyża jest obraz Rubensa „Zdjęcie z krzyża”.
Zaczęto też operować nowymi środkami wyrazu: paradoksem, antytezą, absurdem i inwersją. Typowymi motywami literatury baroku były: Bóg, zbawienie, grzech, śmierć, pokuta, rozdarcie człowieka między tym, co duchowe i tym, co materialne. Rozkwitły takie gatunki jak epos, liryka, powieść, komedia, tragikomedia i tragedia.
Kolejną sprawą, którą chcę poruszyć jest oświecenie -Wiek Rozumu- to prąd kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na lata 1688-1789. Ludzie oświecenia najbardziej cenili to, co można pojąć rozumem. W epoce o. sztuka nie miała jednolitego charakteru stylowego ani ideowego.
Nie wolno też pominąć romantyzmu. To okres w dziejach kultury i literatury europejskiej przełomu XVIII i XIX w. Romantyzm powstał na fali europejskich ruchów wolnościowych, które nawiązywały do ideałów Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Siłą napędową romantyzmu była tęsknota za rajskim światem, poszukiwanym poza nudną codziennością, poczucie beznadziei, a nawet spalenia się w poszukiwaniu ideału, głównie idealnej miłości. W malarstwie odnajdujemy motyw krzyża, np. na obrazie Caspara Davida Friedricha „Krzyż w górach”. Literatura romantyzmu stawiała uczucia ponad rozum. Najbardziej znanym poetą tego okresu był Adam Mickiewicz.
Kolejnym argumentem jest pozytywizm, który wywodził się z nurtu filozoficznego oświecenia, który przeciwstawiał się metafizyce, a więc wszelkim teoriom idealistycznym, nienaukowym, trudno przyswajalnym przez umysł ludzki. W malarstwie zauważamy znanych malarzy tj.
J. Matejko, H. Rodakowski, J. Chełmoński, którzy tworzyli dzieła z motywem krzyża.
Trzeba także pamiętać o epoce zwanej młodą Polską. Była protestem przeciwko standaryzacji i technicyzacji życia społecznego, obyczajowości mieszczańskiej. Tworzyło w niej wielu znanych pisarzy, np. Bolesław Leśmian, Leopold Staff, czy Stefan Żeromski.
Należy zaznaczyć, iż w dwudziestoleciu międzywojennym, okresie między pierwszą a drugą wojną światową literatura nie wykształciła charakterystycznego tylko dla swej epoki typu bohatera, tak jak na przykład literatura romantyczna, nie można wyodrębnić w niej jednolitych tendencji, a problematyka podejmowana przez pisarzy tego okresu jest różnorodna. Tematyką dzieł jest cywilizacja, technika, miasto i rewolucja społeczna. Niestety i w tej epoce nie brano pod uwagę motywu krzyża.
Ostatnim argumentem w mojej pracy są najnowsze dzieje naszego piśmiennictwa, nazywanego umownie literaturą współczesną. Krzyż obecnie symbolizuje bardzo dużo rzeczy w tym : ukrzyżowanie Chrystusa, Jego mękę i śmierć, władzę, walkę ze złymi duchami. Wielu współczesnych artystów wykorzystuje motywy biblijne w swoich dziełach. Przykładem jest "Piosenka o końcu świata" Czesława Miłosza.
W podsumowaniu mogę stwierdzi, iż argumentu przedstawione w mojej pracy udowadniają ponadczasowość motywu krzyża w sztuce i literaturze różnych epok.
Podałam także przykładowe obrazy :
Peter Paul Rubens, „Zdjęcie z krzyża“
Caspar David Friedrich „Krzyż w górach”
Krucyfiks, 1268-71 Tempera na drewnie, 64,5 x 53 cm, San Domenico, Arezzo.
Jan Matejko, „Chrzest Polski”