nika
................
Pigułka ma już dobrze po pięćdziesiątce, a wciąż jest najbardziej kontrowersyjnym środkiem antykoncepcyjnym. Na najczęściej stawiane w portalu Gazeta.pl pytania o tabletki odpowiada ginekolog-położnik Anna Wiczyńska-Zając
Czy można brać pigułkę przez kilka lat, czy trzeba robić od czasu do czasu jedno-, dwumiesięczne przerwy, "żeby jajniki odpoczęły"?
Ani jajniki, ani wątroba nie potrzebują takiego odpoczynku. Pigułkę antykoncepcyjną można brać nawet kilka lat, o ile pamięta się o kontrolnych wizytach u ginekologa (o koniecznych badaniach pisaliśmy wyżej). Dawniej rzeczywiście zalecano takie przerwy, ale stare pigułki zawierały dużo większe dawki hormonów.
Czy można brać kilka opakowań tabletek, rezygnując z siedmiodniowej przerwy na krwawienie?
W niektórych krajach, np. w USA, są przyjęte również inne schematy brania pigułek niż w Polsce, np. dwa-trzy opakowania bez przerwy. To jest dobre rozwiązanie dla kobiet, które w czasie przerw na krwawienie mają silne migreny, a także dla tych, którym jakieś wydarzenie (egzamin, ślub itp.) wypada akurat w czasie spodziewanego krwawienia. Zmianę sposobu brania pigułek trzeba jednak zawsze omówić ze swoim ginekologiem.
Czy można starać się o dziecko w pierwszym cyklu po odstawieniu pigułek, czy lepiej odczekać dwa-trzy miesiące, żeby "oczyścić organizm"?
Zawartość hormonów w tabletkach jest na tyle mała, że organizm nie musi się oczyszczać, z całą pewnością to nie zaszkodzi dziecku.
Zaraz po odstawieniu pigułek płodność jest większa niż przed ich przyjmowaniem - można powiedzieć, że jajniki starają się nadrobić stracony czas. Łatwiej więc o zajście w ciążę - to jest argument, by starać się o dziecko zaraz po odstawieniu tabletek. Z drugiej jednak strony długie branie pigułek - a dla każdej kobiety inny czas można uznać za "długi" - może spowodować przejściowe zmiany śluzówki macicy utrudniające zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej. To jest argument za tym, by odczekać.
Czy zajście w ciążę po odstawieniu pigułek zwiększa prawdopodobieństwo urodzenia bliźniąt?
W tak małym stopniu, że nie warto brać tego pod uwagę. Przykład: jeśli normalnie prawdopodobieństwo ciąży mnogiej wynosi 1:83, po pigułkach wyniesie 1:80.
Czy pigułki muszą zmniejszać libido?
Nie muszą i nie zawsze zmniejszają. Największe libido jest w trakcie owulacji, gdy jest szczyt wydzielania estrogenów. Pigułki blokują owulację, stąd u niektórych kobiet zmniejszają ochotę na seks. Można wtedy dobrać inne tabletki, np. trójfazowe Triminulet, Triquilar, które lepiej naśladują naturalny cykl, albo takie, których gestagen ma działanie nieco bardziej androgenne, czyli działa podobnie jak testosteron.
Jeżeli pigułki powodują wysuszenie pochwy, można stosować dostępne bez recepty żele nawilżające. Gdyby i one nie zapewniały wystarczającego komfortu przy współżyciu, warto poprosić ginekologa o tabletki lub krem z estradiolem, który zwiększa wydzielanie śluzu.
Co gdy zażywanie tabletek powoduje złe samopoczucie - pogorszenie nastroju, depresję, nudności albo wymioty?
Bardzo często te objawy mijają po kilku dniach, gdy organizm przyzwyczaja się do nowej dawki hormonów. Jeżeli trwają dłużej niż dwa-trzy tygodnie, nie przerywając brania tabletek, należy porozmawiać z ginekologiem. Jeśli nieprzyjemne objawy utrzymują się przez trzy miesiące, można spróbować innych tabletek, zawierających inny rodzaj gestagenu i inną dawkę estrogenów. Branie pigułek należy natychmiast przerwać w jednym wypadku: silnego, gwałtownego bólu głowy o zupełnie innych charakterze niż dotychczasowe bóle. Wtedy trzeba też jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Ale to jedyna sytuacja.
Czy pigułki są bezpieczne dla nastolatek? Czy biorąca je 17-latka nie ryzykuje rozregulowania cyklu po odstawieniu tabletek?
Jednym z największych problemów nastolatki może stać się niechciana ciąża. Dlatego trzeba jej zapewnić skuteczną antykoncepcję. Jeśli dziewczyna od dwóch lat prawidłowo miesiączkuje, zwykle można jej dobrać odpowiednie dla niej tabletki, które nie dadzą skutków ubocznych. A jeśli miesiączkuje nieprawidłowo? Wtedy badamy, dlaczego tak jest, i włączamy leczenie. A ono zwykle przy okazji ma działanie antykoncepcyjne - pigułki znakomicie regulują cykl, zmniejszają obfitość i bolesność krwawienia.
Czy pigułki mogą spowodować depresję?
Źle dobrane mogą pogarszać nastrój, powodować przygnębienie, płaczliwość. Nie ma podstaw, by przypuszczać, że ich zażywanie powoduje depresję, na ujawnienie się tej choroby może mieć wpływ wiele różnych czynników.
Czy pigułki powodują tycie?
Gestageny czasem zwiększają apetyt, zwłaszcza na węglowodany! Samo przyjmowanie tabletek może powodować zatrzymywanie niewielkiej ilości wody w organizmie - około dwóch kilogramów. Ale to nie jest tłuszcz, tylko płyny, których pozbywamy się podczas przerwy w przyjmowaniu tabletek.
Co robić, jeśli zapomniałam połknąć pigułkę?
Połknąć ją i tę, która przypada do przyjęcia w danym dniu. Przez dwa tygodnie stosujemy dodatkowe zabezpieczenie mechaniczne, czyli prezerwatywy. Jeśli zdarzyło nam się zapomnieć o ostatniej lub przedostatniej tabletce, to możemy już ich nie brać i wcześniej rozpocząć siedmiodniową przerwę.
Co robić, jeśli nie pamiętam, czy połknęłam pigułkę?
Sprawdzić w opakowaniu. Tabletki są podpisane dniami tygodnia, w których się je zażywa. Warto wyciskać je z listka w zalecanej kolejności, wtedy wszystko jest jasne.
Co się stanie, jeśli zajdę w ciążę, biorąc pigułki?
Nic. Dziecku to nie zaszkodzi.
Kto nie może zażywać pigułek antykoncepcyjnych?
Kobiety, które mają do tego przeciwwskazania, albo te, którym trudno dobrać tabletki - po wszystkich, bez względu na skład, źle się czują. Bezwzględnie nie mogą brać pigułek palaczki po 35. roku życia, kobiety z zakrzepicą, z niewyjaśnionymi krwawieniami z dróg rodnych, z ciężkimi postaciami niewydolności wątroby, z rakiem sutka i z dużym jego zagrożeniem. Niekiedy również kobiety z nadciśnieniem lub cukrzycą.
O doborze tabletek decydujemy zawsze z lekarzem. To, że koleżanka doskonale się czuje, przyjmując dany preparat, nie znaczy, że dla nas on jest odpowiedni.
Czy można brać pigułkę przez kilka lat, czy trzeba robić od czasu do czasu jedno-, dwumiesięczne przerwy, "żeby jajniki odpoczęły"?
Ani jajniki, ani wątroba nie potrzebują takiego odpoczynku. Pigułkę antykoncepcyjną można brać nawet kilka lat, o ile pamięta się o kontrolnych wizytach u ginekologa (o koniecznych badaniach pisaliśmy wyżej). Dawniej rzeczywiście zalecano takie przerwy, ale stare pigułki zawierały dużo większe dawki hormonów.
Czy można brać kilka opakowań tabletek, rezygnując z siedmiodniowej przerwy na krwawienie?
W niektórych krajach, np. w USA, są przyjęte również inne schematy brania pigułek niż w Polsce, np. dwa-trzy opakowania bez przerwy. To jest dobre rozwiązanie dla kobiet, które w czasie przerw na krwawienie mają silne migreny, a także dla tych, którym jakieś wydarzenie (egzamin, ślub itp.) wypada akurat w czasie spodziewanego krwawienia. Zmianę sposobu brania pigułek trzeba jednak zawsze omówić ze swoim ginekologiem.
Czy można starać się o dziecko w pierwszym cyklu po odstawieniu pigułek, czy lepiej odczekać dwa-trzy miesiące, żeby "oczyścić organizm"?
Zawartość hormonów w tabletkach jest na tyle mała, że organizm nie musi się oczyszczać, z całą pewnością to nie zaszkodzi dziecku.
Zaraz po odstawieniu pigułek płodność jest większa niż przed ich przyjmowaniem - można powiedzieć, że jajniki starają się nadrobić stracony czas. Łatwiej więc o zajście w ciążę - to jest argument, by starać się o dziecko zaraz po odstawieniu tabletek. Z drugiej jednak strony długie branie pigułek - a dla każdej kobiety inny czas można uznać za "długi" - może spowodować przejściowe zmiany śluzówki macicy utrudniające zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej. To jest argument za tym, by odczekać.
Czy zajście w ciążę po odstawieniu pigułek zwiększa prawdopodobieństwo urodzenia bliźniąt?
W tak małym stopniu, że nie warto brać tego pod uwagę. Przykład: jeśli normalnie prawdopodobieństwo ciąży mnogiej wynosi 1:83, po pigułkach wyniesie 1:80.
Czy pigułki muszą zmniejszać libido?
Nie muszą i nie zawsze zmniejszają. Największe libido jest w trakcie owulacji, gdy jest szczyt wydzielania estrogenów. Pigułki blokują owulację, stąd u niektórych kobiet zmniejszają ochotę na seks. Można wtedy dobrać inne tabletki, np. trójfazowe Triminulet, Triquilar, które lepiej naśladują naturalny cykl, albo takie, których gestagen ma działanie nieco bardziej androgenne, czyli działa podobnie jak testosteron.
Jeżeli pigułki powodują wysuszenie pochwy, można stosować dostępne bez recepty żele nawilżające. Gdyby i one nie zapewniały wystarczającego komfortu przy współżyciu, warto poprosić ginekologa o tabletki lub krem z estradiolem, który zwiększa wydzielanie śluzu.
Co gdy zażywanie tabletek powoduje złe samopoczucie - pogorszenie nastroju, depresję, nudności albo wymioty?
Bardzo często te objawy mijają po kilku dniach, gdy organizm przyzwyczaja się do nowej dawki hormonów. Jeżeli trwają dłużej niż dwa-trzy tygodnie, nie przerywając brania tabletek, należy porozmawiać z ginekologiem. Jeśli nieprzyjemne objawy utrzymują się przez trzy miesiące, można spróbować innych tabletek, zawierających inny rodzaj gestagenu i inną dawkę estrogenów. Branie pigułek należy natychmiast przerwać w jednym wypadku: silnego, gwałtownego bólu głowy o zupełnie innych charakterze niż dotychczasowe bóle. Wtedy trzeba też jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Ale to jedyna sytuacja.
Czy pigułki są bezpieczne dla nastolatek? Czy biorąca je 17-latka nie ryzykuje rozregulowania cyklu po odstawieniu tabletek?
Jednym z największych problemów nastolatki może stać się niechciana ciąża. Dlatego trzeba jej zapewnić skuteczną antykoncepcję. Jeśli dziewczyna od dwóch lat prawidłowo miesiączkuje, zwykle można jej dobrać odpowiednie dla niej tabletki, które nie dadzą skutków ubocznych. A jeśli miesiączkuje nieprawidłowo? Wtedy badamy, dlaczego tak jest, i włączamy leczenie. A ono zwykle przy okazji ma działanie antykoncepcyjne - pigułki znakomicie regulują cykl, zmniejszają obfitość i bolesność krwawienia.
Czy pigułki mogą spowodować depresję?
Źle dobrane mogą pogarszać nastrój, powodować przygnębienie, płaczliwość. Nie ma podstaw, by przypuszczać, że ich zażywanie powoduje depresję, na ujawnienie się tej choroby może mieć wpływ wiele różnych czynników.
Czy pigułki powodują tycie?
Gestageny czasem zwiększają apetyt, zwłaszcza na węglowodany! Samo przyjmowanie tabletek może powodować zatrzymywanie niewielkiej ilości wody w organizmie - około dwóch kilogramów. Ale to nie jest tłuszcz, tylko płyny, których pozbywamy się podczas przerwy w przyjmowaniu tabletek.
Co robić, jeśli zapomniałam połknąć pigułkę?
Połknąć ją i tę, która przypada do przyjęcia w danym dniu. Przez dwa tygodnie stosujemy dodatkowe zabezpieczenie mechaniczne, czyli prezerwatywy. Jeśli zdarzyło nam się zapomnieć o ostatniej lub przedostatniej tabletce, to możemy już ich nie brać i wcześniej rozpocząć siedmiodniową przerwę.
Co robić, jeśli nie pamiętam, czy połknęłam pigułkę?
Sprawdzić w opakowaniu. Tabletki są podpisane dniami tygodnia, w których się je zażywa. Warto wyciskać je z listka w zalecanej kolejności, wtedy wszystko jest jasne.
Co się stanie, jeśli zajdę w ciążę, biorąc pigułki?
Nic. Dziecku to nie zaszkodzi.
Kto nie może zażywać pigułek antykoncepcyjnych?
Kobiety, które mają do tego przeciwwskazania, albo te, którym trudno dobrać tabletki - po wszystkich, bez względu na skład, źle się czują. Bezwzględnie nie mogą brać pigułek palaczki po 35. roku życia, kobiety z zakrzepicą, z niewyjaśnionymi krwawieniami z dróg rodnych, z ciężkimi postaciami niewydolności wątroby, z rakiem sutka i z dużym jego zagrożeniem. Niekiedy również kobiety z nadciśnieniem lub cukrzycą.
O doborze tabletek decydujemy zawsze z lekarzem. To, że koleżanka doskonale się czuje, przyjmując dany preparat, nie znaczy, że dla nas on jest odpowiedni.